Miesiąc: wrzesień 2017

Paweł Machcewicz – historyk pozytywnie zaangażowany

Paweł Machcewicz jest dziś szeroko znany jako – do niedawna – dyrektor i szef zespołu twórców Muzeum II Wojny Światowej.

Do tego zadania dochodził stopniowo poprzez inne doświadczenia, o których trzeba opowiedzieć.

Pracę historyka rozpoczynał na seminarium prof. Marcina Kuli w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, a od 1991 r. był (i jest dotąd) związany z Instytutem Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, utworzonym w 1990 r., na początku wielkiej transformacji demokratycznej. W zespole historyków – badaczy PRL – stworzonym i kierowanym przez prof. Andrzeja Paczkowskiego, było początkowo nas czterech – Paczkowski, Machcewicz, ja i Dariusz Stola, obecnie dyrektor Muzeum Polin. Podejmowaliśmy badania źródłowe nad dziejami powojennej Polski w oparciu o otworzone właśnie archiwa. Paweł Machcewicz opracował nowatorską historię roku 1956 – przemian postaw społecznych i świadomości, którą obronił jako doktorat w 1993 roku. Opracował także popularną, ale wartościową biografię Władysława Gomułki. Uczestniczył w różnych konferencjach, dyskusjach na łamach prasy, i współredagował miesięcznik „Mówią Wieki”, adresowany do młodzieży licealnej. Wspólnie przygotowywaliśmy pamiętne konferencje w Jachrance o wielkich wydarzeniach lat 1980-81 oraz w Miedzeszynie o początkach transformacji 1989 roku.

Dowiedz się więcej

We wstępie do opracowanej przez siebie relacji uciekiniera z Treblinki Jakuba Krzepickiego, ukrytej i ocalonej wraz z innymi dokumentami Archiwum Ringelbluma, Rachela Auerbach napisała na początku 1943 roku: „Mordercy zabili nie tylko naszą współczesność i naszą przyszłość, ale również przeszłość”. Książka Moniki Sznajderman świadczy o tym, że ten czarny scenariusz jednak się nie spełnił. Wiemy, że można zabić przeszłość i wymazać z pamięci ludzi, którzy kiedyś żyli. Można tę przeszłość zamordować, spopielić i rozsypać na wietrze tak, by nie pozostał po niej żaden ślad. Ale można też przeszłość zakłamać, wyzuć z sensu, można ją zbudować na nowo, można jej nadać taki kształt, jaki zaprojektuje Ministerstwo Prawdy. Wiemy aż nadto dobrze, że tak się działo, że tak się może dziać, że tak się dzieje.

Dowiedz się więcej

Monika Sznajderman za „Fałszerzy pieprzu” oraz Paweł Machcewicz za opracowanie i doprowadzenie do realizacji koncepcji Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku otrzymali Nagrodę im. Jerzego Turowicza. Tym samym po raz pierwszy w historii wręczono dwie statuetki w ramach jednej edycji Nagrody! Wręczenie odbyło się w niedzielę, 24 września w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha.

Dowiedz się więcej